صنعت پتروشیمی در چند دهه گذشته تحولات زیادی را پشت سر گذاشته که بدون تردید عبور از خصوصی‌سازی و آثار و تبعات آن یکی از همین تحولات مهم بوده است. در جریان خصوصی‌سازی و واگذاری پروژه‌ها، شرکت ملی صنایع پتروشیمی بسیاری از مسئولیت‌های راهبری و اجرایی خود را به بخش خصوصی واگذار و خود در قالب یک مجموعه حاکمیتی سیاستگزار و تسهیل‌گر به ایفای نقش پرداخت. یکی از زیرمجموعه‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی که در جریان واگذاری به بخش خصوصی دچار تحولات عدیده شد، شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی بود. این شرکت قبلاً به منظور اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت پتروشیمی و بهره‌گیری از تجربیات حاصل از اجرای مراحل مختلف طرح‌ها، در بهمن‌ماه ١٣٧٣ به عنوان یک شرکت دولتی تأسیس و در بخش‌های مختلف تخصصی از جمله مهندسی، تدارکات، ساختمان و نصب، راه‌اندازی و بویژه مدیریت اجرایی پروژه در حوزه‌های صنعتی و زیربنایی ارائه خدمات می نمود تا اینکه پیرو خصوصی سازی در سال 92 این شرکت به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس به بخش خصوصی واگذار گردید.شرﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی در راستای نقش آفرینی در فضای کسب و کار جدید بر آن شد تا با استمرار و افزایش سودآوری و ارزش آفرینی از طریق ارائه خدمات مدیریت طرح، مدیریت اجرایی پروژه، خدمات فنی- مشاوره به ویژه در تدوین و تحلیل سناریوهای مختلف اجرائی پروژه ها و همکاری در انتخاب سناریوهای بهینه، عقد قرارداد‌های توسعه‌ای و غیره، جایگاه خود را در توسعه صنعت به مثل ظهور برساند.صفرعلی بابایی، مدیرعامل شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی، یکی از مدیران با سابقه صنعت نفت و پتروشیمی است که از سال 93 مسئولیت راهبری این مجموعه را بر عهده دارد. وی می‌گوید شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی همواره در میان شرکت‌های خارجی و بین‌المللی به عنوان متولی طرح‌های توسعه‌ای و شناخته شده دارای اعتبار بوده و در این چند سال به واسطه عملکردی که داشته در میان زیرمجموعه‌های صنعت پتروشیمی داخل کشور، نه تنها جایگاه قبلی خود را تثبیت که توسعه هم داده است. با او درباره این مجموعه و فعالیت‌های گسترده‌ای که دارد، گفت‌وگو کردیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
تعهدات و تکالیف
بابایی درباره تغییرات در ماهیت فعالیت ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی گفت: قبلا مجری پروژه‌های پتروشیمی بودیم، اما با جریان خصوصی‌سازی در زیرمجموعه گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس قرار گرفتیم. در این سال‌ها با توجه به الزامات و سیاستگزاری های انجام شده عموماً شرکت‌ها و طرح‌ها، مدیریت پروژه‌ها را به نهادی به عنوان مدیریت پیمان می‌سپارند و به عبارتی مدیریت کلیه اجزای پروژه را از ابتدای تصویب پروژه تا تحویل به بهرهبردار که همان شرکت-پروژه است به شرکتی ثالث واگذار می کنند که این نقش در کلیه پروژه‌های هلدینگ خلیج فارس به مدیریت توسعه واگذار شد.
او فهرست بلند بالایی از تعهدات چند هزار میلیاردی را که یا اجرا شده و یا در دستور کار دارند، برشمرد و گفت: پروژه بید بلند خلیج فارس و جمعآوری گازهای مشعل، متانول آپادانای خلیج فارس، اوره و آمونیاک هنگام، الفین و SRU ایلام، اتیلن اکساید اندیمشک، اتان ریکاوری پتروشیمی بندر امام، هایکوی کارون، بازیابی گازهای فلر و شیرین سازی برش سنگین پتروشیمی نوری، الفین گچساران، پروژه های پلی اتیلن سنگین در دهدشت و گچساران و همچنین پروژه های NGL3100 و الفین دهلران از جمله مجموعه‌هایی اند که "مدیریت پیمان" آنها را مجموعه ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی برعهده دارد.
او با بیان اینکه ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ سایر خدمات از جمله خدمات مطالعاتی و قراردادی و برگزاری مناقصه را هم انجام می‌دهد افزود: فارغ از اینکه مشتریان ما در زیرمجموعه هلدینگ باشند یا نه، تعامل و همکاری ما با آنها ادامه دارد و قادر به ارائه خدمات متنوعی برای آنها هستیم. همچنین بعضا امور زیربنایی و ساخت‌وساز را هم برای برخی شرکت‌ها اگر بخواهند، انجام می‌دهیم.
بابایی با اعلام اینکه مسئولیت مدیریت دو مگا پروژه بزرگ هرمز و الماس ماهشهر را که به زودی کلنگ اجرای آن بر زمین می‌خورد، ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی برعهده دارد، در توضیحی گفت: به نوعی کار راه‌انداز صنعت پتروشیمی هستیم و هر جا به کمک نیاز باشد، از اجرای پروژه های سنگین تا حتی امور ساده‌ای مثل جاده‌سازی و زیرساخت‌های ساده وارد عمل می‌شویم. همچنین در حوزه خرید کالا و تدارکات هم دستی بر آتش داریم و به عنوان نمونه خرید کالا برای پتروشیمی یادآوران و ایلام و همچنین بخشی از قطعات یدکی بندر امام را ما انجام داده ایم تا امورعملیاتی و اجرایی شرکت‌ها و پروژ‌ها تسهیل شود.
وی ادامه داد از جمله پروژه های مطرح شرکت که اتفاقاً در آن نقش اجرایی (PC) را داریم پروژه های شیرین سازی و بازسازی واحد 800 پتروشیمی بو علی می باشد که خوشبختانه عمده خرید های آن انجام و مراحل اجرایی آن نیز در حال تکمیل می باشد.
مدیرعامل ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی در ادامه گفت: بخشی از امور فاینانس و پیگیری مالی و هماهنگی با صندوق ذخیره ارزی برخی از پروژه‌ها مثل بید بلند خلیج فارس یا ایلام را مجموعه ما انجام داده است. معمولا روال اینگونه است که گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس در پروژهای جدید با توجه به جایگاه و اعتبار وارد عمل شده و سیاست‌گزاری‌های کلان را برای هر پروژه اتخاذ می‌کندکه در بیشتر موارد ما نیز در کنار ایشان در این امر حضور داریم و اگر کار اجرایی و تخصصی لازم داشته باشد ما انجام می‌دهیم. اما در برخی موارد دیگر، خود پتروشیمی‌های تولیدی تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای جدید را انجام می‌دهند؛ به عنوان نمونه پتروشیمی نوری و مبین، سهامداران اصلی پتروشیمی‌های آپادانا و هنگام شده‌اند و به این ترتیب بخشی از محدودیت‌های مشکلات مالی به این روش حذف شده است.
* صدور خدمات فنی به شرکت‌های خارجی در دوران تحریم
مدیرعامل شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در پاسخ به سوالی درباره ادامه فعالیت‌های مهم این مجموعه در دوران تحریم گفت: با توجه به تجربیات و ارتباطات قبلی با شرکت‌ها، سابقه همکاری با مجموعه‌های مختلف داخلی و خارجی و همچنین اعتباری که در داخل یا خارج داشتیم،در راستای اجرای پروژه‌ها توانسته ایم برخی از این محدودیت‌ها را مدیریت کنیم .البته با سخت‌تر شدن تحریم‌ها، تدبیر ما هم بیشتر شده است و تلاش کردیم ارتباطاتمان با شرکت‌های خارجی و داخلی را از دست ندهیم. در اوج تحریم‌های سال 98 و 99 توانستیم دو پروژه اصلی و سنگین هلدینگ شامل پالایشگاه بید بلند خلیج فارس و الفین و SRU ایلام را در مدت زمان خوبی اجرایی کنیم.او درباره پروژه‌های جدید و مناقصه‌های در دست اجرای این مجموعه هم گفت: به‌طور همزمان مناقصات واحدهای اتان ریکاوری در پتروشیمی بندر امام، اتیلن اکساید پتروشیمی اندیمشک و همچنین دو الفین در پتروشیمی هرمز و الماس ماهشهر را در دستور کار داریم. دو پروژه اخیر هر کدام مگا پروژهای هستند که از یک واحد الفین و چندین واحد پایین دستی تشکیل شده‌اند و انشالله بعد از تعیین تکلیف واحد الفین، مقدمات برگزاری مناقصات و شروع فعالیت‌های اجرایی واحدهای پایین دستی آنها نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت. بابایی در عین حال از مراجعاتی که اخیرا از سوی کشورهای خارجی داشته‌اند، خبر داد و گفت: شرکت‌های خارجی توانمندیهای شرکت مدیریت توسعه را شناسایی کرده و مذاکراتی با برخی شرکت‌ها در همین فضای بسته تحریمی را شروع کرده‌ایم و در صورت نهایی شدن به زودی خبرهای خوشی را اعلام می‌کنیم.
هر پتروشیمی خدمات پیرامونی گسترده‌ای ایجاد می‌کند.
صفرعلی بابایی که از سال 65 در صنعت نفت و پروژه‌های تزریق گاز مناطق نفت‌خیز جنوب، NGL 1500، NGL 1200 و NGL1300، طرح الفین خارک و پتروشیمی مروارید مسئولیت داشته است و به عنوان مغز متفکر پروژه ها شناخته می شود، درباره محدودیت‌ها و فرصت‌های موجود برای پروژه‌های اجرایی گفت: در این دوره سخت تحریم راهی نداریم جز اینکه از راه‌های مختلفی کار را پیش ببریم. من بارها به شرکت‌های خارجی متذکر شده ام که چه آنها بیایند یا نیایند، کشور ما نفت و گاز را استخراج و فرآوری کرده و چرخ صنعت پتروشیمی نیز لنگ نمی‌شود و در این میان شما هستید که متضرر نهایی خواهید بود.
مدیرعامل ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی با بیان اینکه صنعت پتروشیمی با فرآوری مشتقات نفت و گاز و توسعه زنجیره محصولات پتروشیمی، اشتغالی گسترده را ایجاد می‌کند، افزود: با راه اندازی هر واحد صنعتی و تولیدی پتروشیمی هم درآمدی قابل توجه و هم زنجیره خدماتی مستقیم و پیرامونی ایجاد می‌شود که توسعه منطقه‌ای و اشتغال یکی از این اثرات قابل توجه آن است و به عبارتی فعالیت یا عدم فعالیت یک مجتمع پتروشیمی در هر منطقه، تعداد زیادی از زندگی‌ها را به هم گره زده است.
او همچنین به موضوع ساخت داخل تجهیزات و کالاهای صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در چند سال اخیر موضوع داخلی سازی تجهیزات در مجموعه‌های صنعت پتروشیمی به شدت دنبال می‌شود و هر کالایی که امکان تولید داخل با کیفیت مورد نظر صنعت را داشته باشد، حتما از آن استفاده می‌کنیم. خوشبختانه در حال حاضر تجربه سازنده‌ها و نیازهای پتروشیمی با هم تطبیق زیادی پیدا کرده و گروه‌های زیادی برای ساخت داخل به میدان آمده‌اند، چراکه برای آنها درآمد ملموس قابل حصولی دارد و همزمان شاهد همراهی و همکاری خوبی هستیم. امروز می‌توان گفت که داخلی سازی تبدیل به غیرت و ضرورتی بین مدیران پتروشیمی شده است و این روند همچنان ادامه دارد. در این رابطه مدیریت توسعه پیشگام نزدیکی سازندگان و صنعت شده و در آخرین دستاورد با همکاری ما تفاهم نامه هایی بین انجمن سازندگان صنعت نفت و هلدینگ و زیر مجموعه های آن از جمله پترول به عنوان بازیگر اصلی صنعت پتروشیمی در دست اقدام است. با ین تفاهم نامه ها تلاش می شود تا 85% کالای مورد نیاز دو پروژه مورد نظر (الفین الماس ماهشهر و کریستال ملامین لردگان) با همکاری انجمن از داخل تأمین شود.
*باید مراقب درآمد حاصل از تولید باشیم!
مدیرعامل ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳت توﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴمی می‌گوید: به دلیل تحریم شدید، با تدابیر مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس واحدهای تولیدی به پروژه‌های جدید وصل شدند تا مشکلات تأمین مالی اجرایی پروژه‌های جدید تسهیل شود. وی افزود: در واحدهای تولیدی سود زیادی وجود دارد که بایداین سود به سمت توسعه صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی ارزش آفرین هدایت شود.بابایی تصریح کرد برای تشویق سرمایه گذاری شرکت‌ها در پروژه‌های توسعه‌ای جدید باید فرمول یا رابطه‌ای بین میزان سرمایه گذاری شرکت‌ها در توسعه و قیمت خوراک، با توجه به درآمد هر شرکت برقرار کنیم تا هر چه سرمایه گذاری در شرکت از محل درآمد برای توسعه بیشتر بود از مزایایی چون تخفیف مدت‌دار خوراک و یا برخی بخشنودگی‌ها و معافیت‌ها در چارچوب قانون استفاده کند. با این روش چرخه‌ای که در صنعت برای سرمایه گذاری واحدهای تولید در طرح‌ها راه افتاده تقویت شده و موتور محرک صنعت پتروشیمی همچنان روشن می‌ماند.
* درآمد از حوزه‌های جدید و دانش‌بنیان
این مدیر با سابقه صنعت پتروشیمی با تاکید بر اینکه به دنبال فعال کردن شرکت‌های دانش‌بنیان در چرخه ساخت و تولید هستیم، افزود: برای برخی تجهیزات و خدمات ارزشمند هزینه‌های زیادی را به شرکت‌های خارجی می‌دهیم در حالی که می‌توانیم با پشتکار و نو آوری و تجهیز نیروهای خودی و هزینه های به مراتب کمتر وارد این عرصه ها شویم که البته مدتی است با بستر سازی مناسب و راهبری مدیران ارشد هلدینگ خلیج فارس این روند شروع شده و باتوجه به توانمندهایی که وجود دارد اتفاقات خوبی در راه است.
وی افزود: پس از انقلاب اسلامی دشمن خارجی، با جنگ و تحریم‌ها و بسیاری موانع دیگر، همواره در تلاش برای زمین‌گیر کردن ما بوده‌اند، اما توانسته‌ایم اتفاقات مهمی را در این سال‌ها رقم بزنیم. زمانی در این صنعت چهارچوب درهای فنس کارگاه هم سفارش خارج بود اما در حال حاضر ادعای ورود به حوزه دانش فنی را داریم و به بار نشستن این تلاش‌ها را در حوزه هایی از جمله مهندسی پایه واحد ها، تولید دانش فنی در برخی از طرح ها، تولید کاتالیست‌ها و تجهیزات حساس و پیچیده مانند کوره‌ها به خوبی می‌بینیم.
بابایی در خاتمه می‌گوید جدا شدن از NPC و همراهی مجدد با گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس، گر چه وقفه‌ای را ایجاد کرد، اما باز هم توانسته‌ایم به عنوان یک مجموعه تخصصی فنی- مشاوره ای و مدیریتی، اعتماد خوبی را برقرار نماییم تا جایی که شرکت به محل مراجعه و مشاوره فعالین صنعت اعم از داخل و خارج هلدینگ نه فقط برای واحدهای پتروشیمیایی بلکه واحدهای نفتی و گازی تبدیل شده و در عرصه بین المللی نیز شرکت همچنان جایگاه قدیم خود را حفظ نموده است.