تحقیق و توسعه

اين متدولوژی مختص سازمان های پروژه محور طراحی شده است. در اين متدولوژی، به كل مراحل كار پروژه ها يا طرح ها (از زمان شكل گيری ايده تا احداث و بهره برداری پروژه ها) توجه ويژه ای صورت گرفته است. هدف اصلی اين كار آن است كه پروژه ها يا طرح های سازمان های پروژه محور به صورت جامع مديريت شود. اين متدولوژی دارای 3 سطح مديريت پورتفوليو (سبد پروژه ها)، مديريت طرح و مديريت پروژه می باشد. در اين متدولوژی 14 حوزه مديريتی برای مديريت سه سطح مذكور در نظر گرفته شده است كه هر حوزه از طريق يكسری فرآيند مديريت می گردند. در نهايت، برای هر مديريت و پياده سازی مناسب هر يك از حوزه های مديريتی اين سه سطح، رويه های اجرايی، دستورالعمل ها و فرم ها و فرمت های لازم تعيين و طراحی شده است.

باتوجه به ضعف دوره های آموزشی سنتی و متداول در محیط های کاری و عدم موفقیت اینگونه دوره ها در ارتقاء عملکرد نیروی انسانی، رویکردی جدید در سیستم های آموزش نیروی انسانی صنعت پتروشیمی در دستور کار قرار گرفت. لذا طی یک فرایند و کار کارشناسی و تحقیقاتی ۳ ساله، نظام جامعی برای ارتقاء شایستگی یا دانش حرفه ای مدیریت پروژه (دانش، عملکرد و رفتار حرفه ای) در نیروی انسانی فعال در پروژه های پتروشیمی طراحی و تدوین گردیده است. یکی از خروجی های اصلی این طرح، طبقه بندی سطوح مدیریتی موجود در تمام نهاده های درگیر (کارفرما، مشاور، پیمانکار و سازنده) در پروژه ها بود. خروجی دیگر این طرح، تعریف استاندارد شایستگی جامع برای هر یک از سطوح مدیریتی مذکور بوده است. سیستم ارزیابی مبتنی بر شایستگی سومین خروجی مهم این طرح است که می توان با این سیستم شایستگی مدیریت پروژه ای نیروی انسانی فعال در پروژه ها را اندازه گیری نموده و برای ارتقاء آن برنامه توسعه ارائه نمود.

باتوجه به ضعف دوره های آموزشی سنتی و متداول در محیط های کاری و عدم موفقیت اینگونه دوره ها در ارتقاء عملکرد نیروی انسانی، رویکردی جدید در سیستم های آموزش نیروی انسانی صنعت پتروشیمی در دستور کار قرار گرفت. لذا طی یک فرایند و کار کارشناسی و تحقیقاتی ۳ ساله، نظام جامعی برای ارتقاء شایستگی یا دانش حرفه ای مدیریت پروژه (دانش، عملکرد و رفتار حرفه ای) در نیروی انسانی فعال در پروژه های پتروشیمی طراحی و تدوین گردیده است. یکی از خروجی های اصلی این طرح، طبقه بندی سطوح مدیریتی موجود در تمام نهاده های درگیر (کارفرما، مشاور، پیمانکار و سازنده) در پروژه ها بود. خروجی دیگر این طرح، تعریف استاندارد شایستگی جامع برای هر یک از سطوح مدیریتی مذکور بوده است. سیستم ارزیابی مبتنی بر شایستگی سومین خروجی مهم این طرح است که می توان با این سیستم شایستگی مدیریت پروژه ای نیروی انسانی فعال در پروژه ها را اندازه گیری نموده و برای ارتقاء آن برنامه توسعه ارائه نمود.

مدل جامع بلوغ مدیریت پروژه، مدلی جهت ارزیابی طرح ها و پروژه ها می باشد كه با بهره گیری از نقاط قوت مدل های معتبر جهانی و براساس ویژگی های خاص پروژه های سرمایه ای كشور خصوصاً صنعت نفت طراحی و در صنعت پتروشیمی به كار گرفته شده است. این مدل پروژه ها را در 17 حوزه و 66 فرآیند مدیریت پروژه ای و در 5 سطح بلوغ، ارزیابی نموده و قابلیت ارائه فرصت های بهبود یک پروژه به تفکیک هر حوزه و فرآیندهای آن را دارا می باشد. تاکنون 15 پروژه بزرگ صنعت پتروشیمی براساس این مدل ارزیابی و فرصت های بهبود موجود در آنها شناسایی شده است. این مدل مبنای انتخاب برترین طرح پتروشیمی جهت معرفی در جشنواره برترین های صنایع پتروشیمی می باشد.

راهنمای نحوه انتخاب و به کارگیری پیمانکار مدیریت طرح، بسته جامعی است که به مواردی همچون برنامه انتخاب پیمانکار مدیریت طرح، گزارش شناخت، محدوده کار پیمانکار مدیریت طرح، شرح خدمات پیمانکار مدیریت طرح، معیارها، زیرمعیارها و امتیازات ارزیابی کیفی پیمانکاران مدیریت طرح، راهنمای ارایه پیشنهاد جهت ارزیابی کیفی پیمانکاران مدیریت طرح، معیارها، زیرمعیارها و امتیازات ارزیابی پیشنهادهای فنی پیمانکاران مدیریت طرح، راهنمای ارایه پیشنهاد فنی پیمانکار مدیریت طرح و الگوی قرارداد پیمانکار مدیریت طرح پرداخته است.

ارزیابی‌ها به پروژه‌ها کمک می‌کنند تا با واقعیت در ارتباط باشند. این ارزیابی‌ها علاوه بر اینکه به مدیریت مؤثرتر هر پروژه کمک می‌کنند، اساس و مبنای مهمی برای یادگیری فردی، تیمی و سازمانی هستند. به منظور یادگیری از تجربیات، در ابتدا باید درک صحیح از پروژه‌ها داشت. ارزیابی‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا آنچه انجام می‌گیرد را تشریح و شفاف نموده، این اطلاعات را انتشار دهند و از تجربه‌ها درس بگیرند. در یک تقسیم‌بندی دو نوع ارزیابی پروژه وجود دارد: الف)ارزیابی در حین پروژه ب)ارزیابی پساپروژه ارزیابی پساپروژه یک روش بسیار مفید و قدرتمند برای خلق یک مکانیسم بهبود مستمر است. هدف اصلی یک ارزیابی پساپروژه ای سرزنش و یافتن مقصر نیست بلکه هدف آن شناسایی حوزه‌هایی و روش‌هایی برای بهبود است. بازنگری پساپروژه پس از اتمام پروژه انجام می‌گیرد. ارزیابی پساپروژه ای اصولاً به یادگیری مربوط می شوند. این بازنگری موفقیت کلی پروژه را ارزیابی نموده و آنچه در طول اجرای پروژه به خوبی انجام گرفته یا انجام نگرفته را شناسایی نموده و بنابراین درس‌هایی را به منظور یادگیری برای آینده فراهم می‌آورد. بطور کلی اهدف ارزیابی پساپروژه ای عبارتند از:

• شناسایی نقاط بهبود در فرآیندهای پروژه و در نتیجه مستندسازی آن‌ها برای پروژه‌های آتی
• شناسایی نقاط بهبود بالقوه در خروجی‌های پروژه و در نظر گرفتن این اطلاعات در طرح‌های توسعه محصول آینده
• شناسایی روش‌های بهبود اثربخشی تیم پروژه

در راهنما و الگویی که مرکز تحقیقات و توسعه مدیریت پروژه طراحی نموده است، پروژه ها از دو منظر اجرایی و مدیریتی ارزیابی می شوند. منظر مدیریتی این الگو نگاهی مدیریت پروژه ای دارد و مبتنی است بر حوزه های دانش استاندارد مدیریت پروژه و منظر اجرایی این الگو فعالیت محور است و مبتنی است بر WBS پروژه

این الگو از چهار بخش تشکیل شده است. بخش اول به کلیات مشخصات پروژه می پردازد. در بخش دوم، پروژه از نظر مدیریت پروژه ارزیابی و آموخته های آن ثبت می شود حوزه های این بخش با الهام از حوزه های دانشی PMBOK و همچنین متدلوژی جامع مدیریت پورتفولیو، طرح و پروژه مرکز تحقیقات و توسعه مدیریت پروژه استخراج شده است. در بخش سوم آموخته های پروژه از نظر فنی و اجرایی گردآوری می شود. حوزه های آموخته ها در این بخش براساس توالی فعالیت های یک پروژه واقعی و WBS یک پروژه واقعی و همچنین باتوجه به آسیب شناسی هایی که قبلا انجام شده است استخراج گردیده است. بخش چهارم گزارش به گردآوری و آموخته هایی موردی می پردازد. آموخته های موردی از نظر موضوعی در بخش های دوم و سوم نمی گنجد و با توجه به شرایط خاص یک پروژه ممکن است اتفاق بیافتد.